Wanneer is er sprake van agressie?

Emoties horen bij de zorg. Wellicht is dit zelfs de belangrijkste reden dat zorgverleners voor het vak gekozen hebben. Het bijstaan en helpen van mensen is voor hen een roeping en hulpverleners zijn daarom in onze optiek helden. Soms echter worden deze emoties geuit door grensoverschrijdend gedrag. Over het algemeen is dit niet iets waar de meeste zorgverleners snel van schrikken, zij zijn immers al heel wat gewend. Maar wanneer spreken we van toegestane emoties, grensoverschrijdend gedrag of agressie? Wij vinden het lastig om dit in een vaste stelregel samen te vatten, omdat de werkelijkheid vaak fluïde is. Een veelgebruikt hulpmiddel hierbij die bekend is in de wereld van weerbaarheidstrainingen is het A, B, C model. 'A-gedrag' is hierbij gedrag dat op de persoon zelf gericht is, het zogenaamde zielig doen en om uitzonderingen vragen. 'B-gedrag' gaat hierbij om (soms felle) kritiek op de organisatie of een afdeling. 'C-gedrag' richt zich echter op de zorgverlener persoonlijk. Zodra het grensoverschrijdende gedrag persoonlijk op de zorgverlener gericht wordt is er sprake van agressie. Dit betekent niet dat A- en B-gedrag niet begrensd hoeven te worden en dat hier geen acties uit voortkomen. Echter A- en B-gedrag zijn voor de zorgverlener vaker beter te plaatsen en het is ook makkelijker om hierop te appelleren. Bij C-gedrag wordt de zorgverlener persoonlijk geraakt en hier is vaak een omslagpunt naar heftige en vervelende situaties. Wij geven dit inzicht altijd mee aan onze cursisten zodat zij goed stilstaan bij het 'lijdend voorwerp' van het gedrag zodat zij daarop hun gedrag kunnen aanpassen. Een harde stelregel van het omslagpunt naar agressie is niet altijd makkelijk te bepalen en wordt door iedereen persoonlijk ervaren, maar dit inzicht biedt soms handvatten voor het omgaan met dergelijk gedrag.